Zderzak jest jednym z elementów, które nieodłącznie kojarzą się z samochodami, wpływając nie tylko na bezpieczeństwo auta i podróżujących nim osób, ale również na wygląd pojazdu i wiele własności użytkowych. Choć z dzisiejszej perspektywy ciężko w to uwierzyć zderzaki w dzisiejszej formie wprowadzono już w pierwszych latach rozwoju motoryzacji. Od samego początku ich głównym zadaniem była ochrona przodu, a później także tyłu pojazdu przed uszkodzeniami. Choć funkcja zabezpieczająca jest istotna do dziś, to współcześnie element ten stanowi raczej rodzaj osłony aerodynamicznej niż pełnowartościowej ochrony, zwłaszcza, że rolę tę odgrywają raczej specjalnie projektowane strefy zgniotu i różnego typu wzmocnienia umieszczane w konstrukcji auta. Mimo tego, ze względu na swoje usytuowanie zderzaki samochodowe wciąż ulegają większym i mniejszym uszkodzeniom i stosunkowo często muszą być wymieniane nawet przy niezbyt dużych stłuczkach. Przyjrzyjmy się bliżej zderzakom i metodom ich regeneracji.

 

SKĄD W AUTACH WZIĘŁY SIĘ PLASTIKOWE ZDERZAKI?

Historia technologicznego rozwoju zderzaków nie jest zbyt imponująca, przynajmniej do czasów, gdy u schyłku lat 60 XX. wieku wprowadzono pierwsze egzemplarze wykonane z tworzyw sztucznych. Wcześniej produkowane części funkcjonowały na bardzo prostej zasadzie, ewoluując od prostych kawałków metalowego profilu mocowanych z przodu i z tyłu wczesnych automobilów aż do solidnych metalowych kolosów pokrytych chromem w amerykańskich „krążownikach szos”. Mimo wielkich zmian w wyglądzie zasada ich działania pozostawała identyczna. Mocowane do ramy karoserii pełniły raczej funkcję tarana, który miał przesunąć ewentualną przeszkodę czy też przyjąć na siebie impet uderzenia.

Po wprowadzeniu zderzaków z tworzywa sztucznego ich wygląd i funkcja zaczęły się stopniowo zmieniać. Choć wczesne konstrukcje przypominały swoich stalowych poprzedników, to już w latach 70 zderzaki zaczęły wtapiać się w bryłę auta, przestając być jedynie „wystającą barierą”. Wiązało się to zarówno z powoli następującą zmianą filozofii ich stosowania, jak i ich rosnącym znaczeniem dla wyglądu pojazdu. Z czasem zderzaki przejęły główną rolę nie tylko w stylizacji przodu i tyłu auta oraz nadawaniu mu odpowiedniego wyglądu, ale również w dbaniu o zmniejszenie oporów powietrza.

W wielu modelach aut zaczęły przypominać raczej połączenie wielofunkcyjnego spojlera z wlotem powietrza i tradycyjną atrapą montowaną dawniej jako osłona chłodnicy. Wraz z rosnącym zainteresowaniem bezpieczeństwem zderzaki stały się też jednym z elementów całego systemu chroniącego pasażerów przed skutkami kolizji.

Stosowanie tworzyw sztucznych i ich właściwości ułatwiły ochronę pojazdu przed niewielkimi szkodami parkingowymi i niedużymi wgnieceniami przy małych prędkościach. Elastyczność tworzywa sztucznego i jego zdolność powrotu do wcześniejszego kształtu związana z wysoką sprężystością sprawiły, że lekkie uderzenia przestały być groźne nie tylko dla samego pojazdu, ale także dla zderzaka.

Nowo wprowadzone funkcjonalności łączące się ze zdolnością do przyjmowania i rozpraszania części energii uderzenia sprawiły, że przy nieco poważniejszych kolizjach zderzaki ulegają poważnemu zniszczeniu. Choć wiele szkód można naprawić spawając, czy klejąc tworzywo, to najczęściej przy zderzeniach z większymi prędkościami wymiana zderzaka jest nieuchronna.

 

ZDERZAKI REGENEROWANE

Nowoczesne zderzaki z tworzywa sztucznego to element, który pełni wiele różnych funkcji. Poza ochroną przedniej części pojazdu i zapewnianiem mu oryginalnego designu oraz właściwej aerodynamiki stały się w niektórych modelach samochodów miejscem mocowania tablicy rejestracyjnej pozwalającej na identyfikację auta. Do zderzaka montuje się często elementy świateł, np. reflektory przeciwmgłowe. Od pewnego czasu jest on również idealnym miejscem na założenie czujników parkowania.

Współcześnie produkowane zderzaki coraz częściej składają się z wielu różnych komponentów, od dodatkowych osłon wlotów powietrza po dodatkowe nakładki chroniące lakier przed przypadkowymi zarysowaniami czy odpryskami kamieni, po czujniki pozwalające na utrzymanie bezpiecznego dystansu od innych pojazdów. Sprawia to, że choć lepiej wypełniają swoje zadania, to jednocześnie stają się bardziej skomplikowane i droższe w naprawie i wymianie.

W wielu przypadkach uszkodzony zderzak można poddać naprawie lub renowacji. Jest to możliwe wówczas, gdy skala zniszczeń nie jest zbyt duża. Przy usuwaniu tego typu usterek można stosować kilka metod – w zależności od użytego do produkcji elementu tworzywa. Przy zderzakach z tworzyw termoplastycznych, takich jak ABS, HDPE czy PVC, a także plastików termoutwardzalnych jak PU albo PUR najczęściej stosuje się tradycyjne spawanie, polegające na podgrzaniu elementu specjalną stopką lub strumieniem ogrzanego gazu i topienie specjalnej plastikowej „elektrody”, która wypełnia ubytek i tworzy spoinę. W przypadku tworzyw, które nie są podatne na obróbkę termiczną np. włókna szklanego czy akrylu stosuje się zwykle odpowiednio dobrane kleje.

Regenerowane zderzaki najczęściej są dokładnie wyrównywane i szlifowane, a następnie pokrywane warstwą lakieru w wybranym kolorze. Po precyzyjnie przeprowadzonej naprawie odzyskują one wszystkie swoje właściwości ochronne, a z zewnątrz są praktycznie nie do odróżnienia od nowych, o wiele droższych elementów oferowanych przez producentów samochodów czy dostawców części zamiennych.